Çin Arkeolojiyi Manipüle Ediyor: Uygur Topraklarına Sahiplenme Çabası

Çin Arkeolojiyi Manipüle Ediyor: Uygur Topraklarına Sahiplenme Çabası

Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC), Kaşgar yakınlarındaki Budist Mo’er Tapınağı’nda yapılan arkeolojik bulguları, Doğu Türkistan’ın tarihsel olarak Çin’e ait olduğunu kanıtlayan bir delil olarak sunuyor. 2019’da kazılan alanda, 1,700 yıllık bir Budist stupa, taş aletler, bakır paralar ve Budist heykeli parçaları bulunmuştu. ÇHC yetkilileri, bu bulguları, Doğu Türkistan’daki kültürün Çin kültürüyle özdeş olduğunu iddia etmek için kullanıyor.

Çinli yetkililer, tapınakta bulunan eserlerin Han bölgelerindeki ile benzer olduğunu ve tapınağın Han Budist tarzında yapıldığını öne sürüyor. Ayrıca, ünlü Çinli keşiş Xuanzang’ın burayı ziyaret ettiğini iddia ediyorlar. Ancak bu iddialar, Beijing’in Doğu Türkistan üzerindeki egemenliğini meşrulaştırmak için temelsiz bulunuyor.

Çin’in arkeolojiye verdiği önem, 14. Beş Yıllık Plan’da yer alıyor ve 2021’de 1,388 arkeolojik proje gerçekleştirildi. Ancak, bu projelerin politik kaygılarla yönlendirildiği belirtiliyor. Doğu Türkistan’daki gerçek tarih, 1759’da Qing Hanedanı’nın bölgeyi ilhak etmesiyle başlıyor ve 1944-1949 yıllarında bağımsız bir cumhuriyet olarak varlığını sürdürüyor. ÇHC, 2018-2019 yıllarında uyguladığı güvenlik kampanyasında, bir milyondan fazla Uygur ve diğer Türk halklarını zorla Han Çin kültürüne asimile etti. Bu, uluslararası alanda kültürel soykırım olarak nitelendirildi.

Çin’in arkeolojik bulguları geriye dönük olarak Çin kültürünü dayatma çabası, bölgedeki kültürel ve dini mirası baskı altında tutma amacı taşıyor.

Kaynak: https://bitterwinter.org/china-manipulates-archaeology-to-claim-the-land-of-the-uyghurs/