Urumçi’deki Rabia Kadir Alışveriş Merkezi Yıkıldı
Uygur toplumu ve Orta Asya iş dünyasında önemli bir yer edinmiş olan Urumçi’deki Rabia Kadir Alışveriş Merkezi, geçtiğimiz Cuma günü yıkıldı. 1990’lı yıllardan itibaren Uygur iş insanlarının yetişmesine hem maddi hem de manevi katkı sağlayan bu merkez, Doğu Türkistan’ın sembol yapılarından biri olarak tanınıyordu. Ancak 5 Temmuz 2009 olaylarının ardından Çinli yetkililer, binanın sahibi olan Rabia Kadir’i olayların azmettiricisi olmakla suçladı ve alışveriş merkezinin faaliyetlerini durdurdu.
ABD’de yaşayan Uygur aktivist Zümret Davut’un aktardığı bilgilere göre, Çinli yetkililer binanın yıkımıyla ilgili ne Rabia Kadir’e ne de Urumçi’deki ailesine herhangi bir bilgilendirme yaptı. Yıkımın gerekçesi hakkında kamuoyuna resmi bir açıklama yapılmadığı gibi, yerel yetkililer de bu konuda soruları yanıtlamaktan kaçındı.
Rabia Kadir Alışveriş Merkezi’nin yıkıldığı gün çevrede güvenlik önlemleri artırıldı. Binanın bulunduğu yol ve çevresindeki sokaklar gözetim altına alındı; yakındaki turistik bölgelere giriş yasaklandı. Yıkım öncesinde civardaki iş yerleri ve binaların kapatılması yönünde genelge yayımlandığı öğrenildi.
Bazı kaynaklar, binanın patlatılarak yıkıldığını öne sürdü. Kimliğinin açıklanmasını istemeyen bir yetkili, yıkımın “barışçıl bir şekilde” gerçekleştirilmesi için çaba harcandığını iddia ederken, patlama seslerinin ve yoğun polis varlığının halk arasında korkuya yol açtığını belirtti. Bu durum, olayın yerel halk tarafından hızla duyulmasına neden oldu.
Yıkım sırasında çevredeki dükkanların kapalı olduğu, alışveriş merkezinin bulunduğu alanın tamamen güvenlik güçlerince çevrelendiği bildirildi. Urumçi’deki bir turizm bürosu yetkilisi, telefon görüşmesinde binanın yıkıldığını doğruladı.
1990 yılında inşa edilen Rabia Kadir Alışveriş Merkezi, toplam 30.000 metrekarelik alanıyla 600’den fazla mağaza, konferans salonları, düğün salonları, derslikler ve otel odalarından oluşuyordu. Ticari bir merkez olmasının ötesinde, milliyetçi aydınlar için bir buluşma noktası, genç araştırmacıların yetiştiği bir alan ve hayırseverlik çalışmalarının başlangıç yeri olarak hizmet vermişti.
Yabancı Uygur aktivistler, bu yapının yalnızca Uygur mimarisinin ve geleneksel ticaret becerilerinin değil, aynı zamanda Rabia Kadir’in Dünya Uygur Kongresi Başkanlığı dönemindeki siyasi iradenin de sembolü olduğunu belirtti. 2009 yılında Rabia Kadir’in hapse atılmasının ardından bina mühürlenmiş ve faaliyetlerine son verilmişti.
Yıllar boyunca Doğu Türkistan’ın dört bir yanından gelen insanların bir araya geldiği, iş ve dostluk bağlarının kurulduğu bir merkez olan Rabia Kadir Alışveriş Merkezi’nin yıkılması, Uygur toplumu için büyük bir kayıp olarak değerlendiriliyor.
kaynak: Radio Free Asia (RFA)
Leave a Comment