ئەنقەرەدىكى ھاجەتتەپە ئۇنىۋېرسىتېتى تارىخ فاكۇلتېتى ئوقۇتقۇچىسى پروفېسسور دوكتور تۇفان گۈندۈز نەشىرگە تەييارلىغان«ئوغۇزخان داستانى»ئۆتكەن ئاي نەشىردىن چىقتى. ئىستانبۇل يېدىتەپە نەشرىياتى تەرىپىدىن نەشىر قىلىنغان 176 بەتتىن تەركىپ تاپقان كىتاب 14-ئەسىردە ياشىغان ئىلخانلى دۆلىتىنىڭ ھۆكۈمدارى ۋە تارىخچى رەشىدەدىننىڭ«جامىئۇت تەۋارىخ»ناملىق ئەسىرىنىڭ ئوغۇزلارنىڭ تارىخى ناملىق قىسمىنىڭ تەرجىمىسىدىن ئىبارەت. ئەسەرنىڭ بۇ قىسمى بۇرۇن تونۇلغان تارىخچى زەكى ۋەلىدى توغان تەرىپىدىن تۈركچىگە تەرجىمە قىلىنغان ئىكەن. ئەمما تۇفان گۈندۈز ئەپەندى «جامىئۇت-تەۋارىخ» ناملىق ئەسەرنىڭ ئىراندا نەشىر قىلىنغان ئەڭ ئاخىرقى نۇسخىسىدىن تەرجىمە قىلغان. بۇنىڭدىن باشقا ئاپتور«جامىئوت تەۋارىخ» ناملىق ئەسەرنىڭ بېشىدىكى ئوغۇز تارىخى قىسمىنىمۇ تەرجىمە قىلىپ كىرگۈزگەن. تۇفان گۈندۈز نەشىرگە تەييارلىغان«ئوغۇزنامە» داستانىنىڭ ئەڭ مۇھىم ئالاھىدىلىكلىرىدىن بىرى بولسا، ئوغۇز تامغىلىرىنىڭ ھەممىسىگە ئورۇن بېرىلگەنلىكىدەدۇر. كىتابنىڭ ئاخىرىدا «ئوغۇزنامە»داستانىنىڭ ئۇيغۇرچە نۇسخىسىغىمۇ ئورۇن بېرىلگەن.
كىتابنى نەشىرگە تەييارلىغان ھاجەتتەپە ئۇنىۋېرسىتېتى تارىخ ئوقۇتقۇچىسى پروفېسسور دوكتور تۇفان گۈندۈز ئەپەندى «ئوغۇزخان داستانى» ناملىق كىتابىنىڭ كىرىش سۆز قىسمىدا، «ئوغۇزنامە» داستانىنىڭ ئۇيغۇرچە نۇسخىسىنىڭ كىرگۈزگەنلىكىنى، شۇنىڭ بىلەن تەتقىقاتچىلارغا ئىككى نۇسخىنى سېلىشتۇرۇپ تەتقىق قىلىش پۇرسىتى يارىتىپ بەرگەنلىكىنى يازغان.
ئاپتور يەنە ئىلىم دۇنياسىدا بۇ ئەسەر كۆپرەك «ئوغۇزخان داستانى»ياكى «رەشىدەددىننىڭ ئوغۇزنامىسى» دەپ ئاتالغاچقا، ئىلىم دۇنياسىدىكى بۇ ئادەتنى داۋاملاشتۇرۇش ئۈچۈن كىتابقا «ئوغۇزخان داستانى» نامىنى بەرگەنلىكىنى يازغان.
كىتاب كىرىش سۆز، ئارقىدىن «جامىئۇت تەۋارىخ»نىڭ بىرىنچى قىسمىنىڭ تەرجىمىسى، بۇ قىسىم ئۇيغۇر، قاڭلى، قىپچاق، قارلۇق، قالاچ، ئاغاچېرى ۋە ئوغۇزنىڭ ئالتە ئوغلىنىڭ ئىسىملىرى ناملىق مەزمۇنلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
كىتابدا يەنە يازىجىئوغلۇ ئالىنىڭ «سەلجۇقنامە» ناملىق داستانىدىكى ئوغۇز خاقاندىن نەسىھەتلەر قاتارلىق مەزمۇنلارغا ئورۇن بېرىلگەن.
كىتابنىڭ تاشقى ۋارىقىنىڭ ئاخىرقى بېتىدە ئوغۇزخان توغرىسىدا قىسقىچە مەلۇمات بېرىلىپ مۇنداق يېزىلغان: «ئوغۇزخان، ئوغۇزلارنىڭ ئاتىسى، سانسىز قەھرىمانلىقلىرى بار، جاھانگىر ۋە باتۇر، نەسىھەت ئاڭلايدىغان كىچىك پېئىل ھۈكۈمداردۇر».
كىتاب ھەققىدە كۆز قارىشىنى ئىگىلەش ئۈچۈن ئەركىن ئاسىيا رادىئوسى مۇخبىرى ئىزمىر ئەگە ئۇنىۋېرسىتېتى تۈرك دۇنياسى تەتقىقات مەركىزى ئوقۇتقۇچىسى پروفېسسور دوكتور ئالىمجان ئىنايەت ۋە ئەنقەرە ھاجەتتەپە ئۇنىۋېرسىتېتى تارىخ فاكۇلتېتى ئوقۇتقۇچىسى دوكتور ئەركىن ئەكرەم ئەپەندىلەر بىلەن سۆھبەت ئېلىپ بارغان.
پروفېسسور دوكتور ئالىمجان ئىنايەت ئەپەندى ئوغۇزنامىنىڭ ئىلمىي قىممىتى توغرىسىدا مەلۇمات بەرگەن.
دوكتور ئەركىن ئەكرەم ئەپەندى بولسا«ئوغۇزنامى»نىڭ تۈرك تارىخى بولۇپمۇ ئۇيغۇر تارىخى تەتقىقاتىدىكى ئورنىنىڭ يۇقىرى ئىكەنلىكىنى بايان قىلدى.
دوكتور ئالىمجان ئىنايەت ئەپەندى «ئوغۇزنامە» داستانى ھەققىدە ئېلىپ بېرىلغان تەتقىقاتلار توغرىسىدا مەلۇمات بەردى.
دوكتور ئەركىن ئەكرەم ئەپەندى، پروفېسسور دوكتور تۇفان گۈندۈز تەييارلىغان «ئوغۇزخان داستانى» ناملىق ئەسەرنىڭ ئومۇمىي تۈرك تارىخى تەتقىقاتى ئۈچۈن زور ئەھمىيەتكە ئىگە ئىكەنلىكىنى بايان قىلدى.
«ئوغۇزنامە»نىڭ چاغاتايچە، فارىسچە ۋە قەدىمقى ئۇيغۇرچە نۇسخىلىرى بار بولۇپ، تۈركىي مىللەتلەرنىڭ تىلى، ئەدەبىياتى، فولكلورى، تارىخى ۋە مەدەنىيەتى ھەققىدە مەلۇمات بېرىدۇ. «ئوغۇزنامە»دە تۈركلەرنىڭ ئاتىسى ھېساپلىنىدىغان ئوغۇزخاننىڭ ھاياتى بايان قىلىنغان.
مەنبە: ئەركىن ئاسىيا رادىئوسى
Leave a Comment